Wina półwytrawne cieszą się wśród polskich Konsumentów niesłabnącym zainteresowaniem. Choć część Klienteli otworzyła się na wina wytrawne, spore grono nadal uważa, że wino półwytrawne będzie bezpieczniejszym wyborem. Dlaczego tak się dzieje?
Pokutuje przeświadczenie, że wino wytrawne jest kwaśne i cierpkie. Wielu Konsumentów wiąże wytrawność wina z jego kwasowością i tanicznością, zapominając (lub po prostu nie wiedząc), że poziom wytrawności wina, to nic innego jak poziom zawartości cukru resztkowego w winie.
Co to jest?
Wino półwytrawne to takie, którego zawartość cukru resztkowego mieści się w określonym przedziale. Przedział ten regulują zwykle krajowe przepisy winiarskie, aczkolwiek na terenie Unii Europejskiej na poziomie ogólnym ustaliła je Komisja Europejska. Zgodnie z rozporządzeniem z 2009 roku wino półwytrawne to takie, które zawiera w sobie cukier resztkowy na poziomie 9 – 18 g/l (przy zastrzeżeniu, że całkowita kwasowość wyrażona w gramach kwasu winowego na litr wynosi nie więcej niż 10 g poniżej zawartości cukru resztkowego). Od reguły tej istnieją jednak wyjątki. Kryteria te nie obowiązują w przypadku win musujących, które posiadają osobną klasyfikację. Przykładem wyjątku wśród win spokojnych mogą być wina włoskie, tak popularne u nas primitivo, produkowane na południu kraju, głównie w Apulii. Duża liczba gorących, słonecznych dni w połączeniu z charakterystyką odmiany (wczesne dojrzewanie) sprawia, że owoce gromadzą więcej cukru. Siłą rzeczy, również wino będzie go miało w sobie większą ilość. Z tego powodu dla apelacji Primitivo di Manduria DOC granica gdzie rozpoczyna się wino półwytrawne ustalona jest na 18g/l cukru. Zatem wytrawne z definicji wino z tej apelacji będzie już de facto półwytrawnym w smaku.
Jak się robi wino półwytrawne?
Poza wyjątkiem primitivo istnieje całkiem liczna grupa win, głównie białych, z wyczuwalną słodyczą na poziomie kilkunastu gramów cukru, czyli definicyjnie półwytrawnych. Podkreślić należy, że mówimy cały czas o cukrze resztkowym, a więc takim, który naturalnie występuje w winogronach, a w procesie powstawania wina służy jako pokarm dla drożdży. Jeśli winiarz pozwoli drożdżom na konsumpcję całości cukru owocowego powstanie wino wytrawne. Może też jednak ten proces zatrzymać, uzyskując w ten sposób słodsze wino, czyli z wyższym cukrem resztkowym. Wino półwytrawne robi się zatem tak samo jak wytrawne, jedyną różnicą jest moment zakończenia procesu fermentacji. Najczęściej za materiał wyjściowy dla niego służą mocno dojrzałe winogrona, nawet takie o których mówi się już, że są późno zbierane. Zdecydowanie łatwiej i bezpieczniej jest zbierać późno jasne winogrona, które szybciej dojrzewają, dlatego wśród jakościowych win półwytrawnych przeważają białe.
Czego i gdzie szukać?
Tego typu wina po angielsku nazywa się off dry, czyli niezbyt wytrawne, z wyczuwalną, choć najczęściej niewielką, porcją słodyczy. Choć na etykietach win spokojnych raczej można się spodziewać określenia semi-dry, halbtrocken, felszaraz, zależnie z jakiego kraju pochodzi wino. Długą tradycję produkcji win półwytrawnych mają kraje i regiony z chłodniejszych regionów Europy: Niemcy i Austria przede wszystkim, ale także mniej znane Morawy, Węgry, a nawet Alzacja. Jakościowych win półwytrawnych w kolorze czerwonym szukać jest zdecydowanie trudniej, tu przyjdzie nam z pomocą gruzińska egzotyka. Albo wyżej wspomniane primitivo, którego raczej przedstawiać nie trzeba.
Które wina półwytrawne są najlepsze?
Wina półwytrawne często są wybierane w kontrze do win wytrawnych, które niewyrobionej w piciu wina części Klientów kojarzą się jako wymagające i trudne w piciu. Z kolei ci, którzy w świecie wina poruszają się swobodniej często traktują wina półwytrawne z pobłażaniem. Jest to taktyka o tyle mylna, że sam poziom cukru w winie to za mało, aby ocenić czy trunek będzie nam odpowiadał. Istotą jest kombinacja różnych walorów wina. Wiedzą o tym dobrze Niemcy, którzy specjalizują się w produkcji wina białego, a perfekcja w balansie pomiędzy kwasowością i słodyczą stała się ich znakiem rozpoznawczym. Tym samym jeśli szukamy bardzo dobrego wina półwytrawnego, skierujmy swoją uwagę w stronę oznaczonych jako „halbtrocken” rieslingów produkowanych w Niemczech. Jakkolwiek riesling słusznie kojarzony jest z regionami reńskimi, to koneserzy częściej spoglądają łaskawym okiem na Dolinę Mozeli. Tutejsze wina mają bowiem niezrównaną lekkość i elegancję. Ich wysoka kwasowość łagodzona jest wyższą ilością cukru resztkowego oraz przyjemnym owocowo-kwiatowym aromatem. Ten tradycyjny styl często opisany jest słowem feinherb, rzadziej fruchtig. Oba znaczą tyle co halbtrocken, wino półwytrawne. Znajdziemy wśród nich zarówno świeże i młode wina przeznaczone do szybkiej konsumpcji, jak i wina jakościowe, produkowane z wyselekcjonowanych, późno zebranych owoców, oznaczone jako Auslese lub Spaetlese. Podstawowe wina młode kupimy już za około 40-50 zł, za te z późnego zbioru zapłacimy nawet dwa razy więcej, jak zawsze zależnie od marki producenta.
Niezależnie czy wolimy wino półwytrawne, wytrawne czy słodkie, pamiętajmy aby pić odpowiedzialnie.
