Franciacorta: włoskie wino musujące

Bąble, bąbelki, przyjemne musowanie w kieliszku, które tak orzeźwia w gorący dzień oraz pozwala celebrować wyjątkowe chwile. Sam będąc ogromnym fanem win musujących niezwykle cieszę się, że jest tyle dostępnych rodzajów tego trunku. Ale jednocześnie nie mogę się nadziwić, jak niewiele z nich trafia do szerszego grona konsumentów. Każdy wielokrotnie słyszał o szampanie, a na spotkaniach towarzyskich i w ogródkach restauracji od wielu lat króluje prosecco. Co bardziej dociekliwi mieli okazje raz, lub kilka próbować hiszpańskiej cavy. Moje serce jednak szczególnie skradło wino powstające w ojczyźnie opery i makaronu, a ściślej w Lombardi.  


Franciacorta, bo o niej mowa, rozkochała mnie w sobie od pierwszego wejrzenia swoją kremowością, pełnią smaku i zachwycającymi aromatami. I tu zapewne warto by było opowiedzieć trochę więcej o tych aromatach, ale na to czas znajdzie się nieco później. Bo zdecydowanie należy się pochylić nad pochodzeniem franciacorty.

Historia i tradycja wina Franciacorta

Często w świecie gastronomi produkty cenione za swój smak i szlachetność, mają za sobą wielowiekową tradycję. Tymczasem Franciacorta jest tworem relatywnie świeżym, z historią sięgającą początku lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku.  Wcześniej oczywiście w Lombardii produkowano mnóstwo wina (pierwsze pisemne wzmianki pochodzą z  XII wieku), jednak nie słynęło ono ze swojej jakości i nie było szczególnie rozpoznawalne. Lokalni winiarze podjęli więc inicjatywę by stworzyć coś nowego. Szukając inspiracji zwrócili swój wzrok ku najbardziej prestiżowej apelacji świata, jaką w świadomości ogółu społeczeństwa jest bez wątpienia francuski szampan.

I tak postawiono na wino musujące bazujące na dominującym w Lombardii białym szczepie - pinot bianco. Ten zapewnił franciacorcie obłędną świeżość i cytrusowość, uzupełnione cudnym aromatem migdałów. I choć z odmiany tej znanej pod wieloma innymi nazwami jak pinot blanc (we Francji), czy weissburgunder (w Niemczech) robi się rozmaite wina spokojne, którym nie brak kunsztu, to uważam, ze franciacorta jest ukoronowaniem pinot bianco.

Zdjęcie producenta Monzio Compagnoni Franciacorta

Nie może jednak ujść naszej uwadze, że szczep ten ma we Franciacorcie towarzystwo w postaci, doskonale nam znanych z szampana pinot noir i chardonnay, a także znacznie rzadziej występującego erbamat. O ile szczepów szampańskich przedstawiać nie trzeba, o tyle warto zaznaczyć ze erbamat to odmiana lokalna dla Lombardii i do produkcji Franciacorty została dopuszczona w 2017 roku.

Na współdzielonych szczepach podobieństwa do szampana się nie kończą. Franciacorta przygotowywana jest metodą klasyczną, nazywaną właśnie szampańską, w której druga fermentacja - a wiec ta, która tworzy uwielbiane przeze mnie bąbelki- zachodzi w butelce i poprzedza dojrzewanie wina nad osadem. Gdy dzielne drożdże zakończą pracę przy produkcji alkoholu i dwutlenku węgla, obumierają. Następnie pozostają w butelce z niemal ukończonym już winem i ulegają autolizie czyli, choć niezbyt to poetyckie, rozkładowi pod wpływem własnych enzymów trawiennych. I mimo, że powyższy opis nie nosi znamion atrakcyjności, to proces ten jest kluczowy dla smaku trunku. Dzięki niemu Franciacorta zyskuje wspaniałą kremowość i wypełnia się szlachetnymi nutami drożdżowymi.

Charakterystyka wina Franciacorta

Gdy niemal dekadę temu opuszczałem dom rodzinny nie miałem pojęcia jak bardzo będę tęsknił za niektórymi smakami. Hobbistycznie i zawodowo odwiedzam wiele restauracji, a nawet sam nierzadko gotuje, ale pewne rzeczy smakowały właściwie tylko zrobione przez mamę, według jej tylko znanej receptury. Taką utraconą perfekcją jest dla mnie mnie domowy biszkopt… delikatny, słodki, puszysty. Doskonale więc pamiętam wzruszenie, gdy jego wspaniały smak wyczułem w pierwszym kiedykolwiek kosztowanym łyku Franciacorty. Wtórowało temu wspomnienie kogla-mogla. Przeżycie idylliczne i wzruszające. Potem przez kilka tygodni nie piłem żadnego innego musiaka. Pochłonęły mnie próby łączenia go z delikatnym, białym mięsem, waniliowymi deserami. Franciacorta na prawdę jest bardzo bogata. Znajdziemy w niej zarówno wiele owoców, wśród których oprócz cytrusów licznie reprezentowane są jabłka, orzechy i migdały, jak i wapienną mineralność. Te mocniej bazujące na pinot bianco potrafią też zachwycić ziołowością z łagodnym rumiankiem na czele.

Zdjęcie producenta Monzio Compagnoni Franciacorta

Zdjęcie producenta Monzio Compagnoni Franciacorta

Warianty wina Franciacorta

Wiele win musujących Franciacorta występuje zazwyczaj w postaci nierocznikowej, powstałej z kupażu kilku roczników, tak by zapewnić powtarzalność. Jednak w latach, gdy warunki pogodowe i plony są najlepsze tworzy się wina rocznikowe, oznaczone włoskim słowem millesimato. Te cechują się większą złożonością i obecnością subtelniejszych nut.

Choćby najprostsza franciacorta musi dojrzewać na osadzie minimum 18 miesięcy, a więc pół roku więcej niż podstawowy szampan. Ta opisana jako millesimato musi spędzić na osadzie 30 miesięcy, a wyjątkowo szlachetna riserva aż 60 miesięcy. Rosé potrzebuje 24 miesięcy podobnie jak saten. Tylko czym jest saten? To rodzaj franciacorty zrobiony jedynie z białych winogron, a także wykazujący nieznacznie lżejsze musowanie. Gratka dla amatorów zmysłowych doznań. Zresztą sama nazwa nawiązuje do delikatnej tkaniny i doskonale obrazuje z czym możemy zetknąć się w kieliszku. Tym którzy mają ochotę zacząć swoją przygodę od satenki właśnie polecam Monzio - Franciacorta DOGC Brut Saten Millesimato 2019 - rocznikowa, zrobiona z czystego chardonnay i oczarowująca bogatym smakiem w którym brioszka przeplata się z wanilią, migdałem i białą gruszką.

Zdjęcie producenta Monzio Compagnoni Franciacorta

Franciacorta alternatywą?

Ostatnie lata przyniosły szaloną popularność innego włoskiego musiaka. Prosecco zapewne nie muszę przedstawiać. Choć sam nie jestem fanem, absolutnie rozumiem jego fenomen. Niezwykle jednak drażni mnie gdy słyszę, że ktoś poleca Franciacortę mówiąc, że to alternatywa dla prosecco. Nie, to zupełnie inne wino. Łączy je musujący charakter, ale powstają z użyciem innej metody i próżno w prosecco doszukiwać się złożoności franciacorty. Metoda Charmata wykorzystywana w produkcji prosecco ogranicza znacznie kontakt wina z osadem drożdżowym, promując prostszy, bardziej owocowo-kwiatowy charakter. Nie jestem też zwolennikiem hucznych stwierdzeń, że do pewnych smaków trzeba dorosnąć, niemniej jednak jeśli ktoś ma ochotę zrobić krok od prosecco w stronę franciacorty to warto zacząć od Monzio - Franciacorta DOGC Brut Cuvee alla Moda. Tej nie brakuje białych kwiatów i zielonego jabłka, ale wspaniale da się już wyczuć orzech laskowy i wspominany wcześniej biszkopt.

Podobnie sprawy mają się w mojej głowie gdy słyszę „tańszy szampan”. No nie! Oczywiście, tutaj znacznie już bliżej stylistycznie, ale sformułowanie to krzywdzi nieco franciacortę. Oba te wina są wspaniałe na swój sposób, inne, ze swoim zestawem aromatów i smaków. Choć przyznać trzeba, że doskonałą franciacortę kupimy w cenie podstawowego szampana. Uwielbiam oba, ale poza wywoływaniem sentymentów cenię we franczi jej rzadkość, bo mówimy o produkcji sto razy mniejszej niż szampana. A poza tym ta nazwa: Franciacorta. Przecież to słowo brzmi tak pięknie włosko i melodyjnie. Niemal ciężko przy wypowiadaniu tej wdzięcznej nazwy, nie złożyć palców w słynny gest z Italii. Franciacorta! I od razu robi się jakoś słoneczniej.

Być może w Polsce potrzebujemy jeszcze kilku lat, by właściwie docenić to wspaniałe wino, ale w swojej ojczyźnie ma już zdecydowanie wyrobioną renomę. Dowodem niech będzie, że osławiona na całym świecie mediolańska La Scala, czyli znany teatr operowy, stworzyła własną butelkę franciacorty we współpracy z producentem Bellavista. Kieliszek tego obłędnego wina towarzyszy zatem miłośnikom Verdiego czy Pucciniego w trakcie spektaklu. Marzy mi się dzień w którym będę mógł wejść do restauracji czy winebaru i w selekcji kieliszkowej bez trudu odszukać musiaka z Lombardii. Sam staram się również popularyzować to wino i zarażać innych swoją miłością. Czas pokaże czy uda mu się wejść na szeroko pojęte salony. A tymczasem zachęcam do poszukiwania swojego stylu Franciacorty w sklepie rafa-wino.pl.

Dowiedz się więcej o winach musujących.

Related products

Monzio - Franciacorta DOGC...
  • Chardonnay
  • Włochy
  • Wytrawne
Wina z Włoch

Monzio - Franciacorta DOGC Brut Cuvee alla Moda

Monzio Compagnoni Franciacorta
17127
Objętość: 750ml Smak: Wytrawne Kolor: białe Kraj pochodzenia: Włochy  Zawartość alkoholu: 12,5% Produkowane ze szczepu: 85% Chardonnay, 15% Pinot Noir Region: Lombardia
129,99 zł
Monzio - Franciacorta DOGC...
  • Chardonnay
  • Włochy
  • Wytrawne
Wina z Włoch

Monzio - Franciacorta DOGC Brut Saten Millesimato 2019

Monzio Compagnoni Franciacorta
17128
Objętość: 750ml Smak: Wytrawne Kolor: białe Kraj pochodzenia: Włochy  Zawartość alkoholu: 12,5% Produkowane ze szczepu: chardonnay 100% Region: Lombardia
159,99 zł