Wina gruzińskie – jak smakują i czy warto po nie sięgać?

Przyjaźni ludzie, legendarna gościnność, stare cerkwie, esencjonalne jedzenie, czy wreszcie niebanalne wina i winiarnie. Oto Gruzja – temperamentny kraj i kolebka światowego winiarstwa.

Historia win gruzińskich

Gruzja to bez dwóch zdań ojczyzna światowego winiarstwa, a słynne gliniane amfory służyły tu do wyrobu wina od dziejów. Za prototyp mitycznych amfor (kwewri) uznaje się duże gliniane dzbany znajdowane w neolitycznych osiedlach na południu Gruzji (Szulaweris-Gora, Chramis-Didi-Gora). Te prehistoryczne naczynia najpewniej służyły do produkcji lub przechowywania wina – to na nich odkryto najstarsze znane na świecie pozostałości tego napitku datowane na VI tysiąclecie p.n.e. A konkretnie sole kwasu winnego, czyli tzw. kamień winny, które dowodziły tego, że już 8 tysięcy lat temu na tym obszarze uprawiano krzewy winorośli, a sok z winogron poddawany był fermentacji. To najstarsze, jak dotąd na świecie ślady produkcji wina. Obok glinianych dzbanów znaleziono pochodzące z podobnego okresu pestki winogron. Ich wydłużony kształt jest typowy dla uprawnej formy wina.

Ze znalezisk archeologicznych wynika też, że już w III–IV wieku n.e. na południowym Kaukazie wyrabiano wielkie ceramiczne naczynia, niewiele różniące się kształtem od dzisiejszych kwewri i – co wielce prawdopodobne – były one zakopywane w ziemi, podobnie jak odbywa się to dzisiaj. Wynika z tego, że metoda wyrobu wina rozpowszechniona w wielu regionach Gruzji jest kontynuowana od co najmniej osiemnastu wieków! Nie będzie więc przesadą stwierdzenie, że to prawdopodobnie najstarsza technologia winiarska nadal stosowana na Ziemi.

Co ciekawe, w I w.p.n.e. Gruzini poznali metodę fermentacji wina w beczkach. Nowa technika zyskała na popularności jednak nie udało jej się w pełni wyprzeć metody produkcji w kwewri. W efekcie dziś w Gruzji możemy spróbować wina wytworzonego w tradycyjny, jak i nowoczesny sposób.

Czy wina Gruzińskie są dobrymi winami?

Każdy kto zada sobie to pytania musi być świadomy, że to pytanie retoryczne. Odpowiedź jest bowiem jedna. Tak, to świetne i jedyne w swoim rodzaju wina. Uprawa winorośli ma tu wiele tysięcy lat historii, a metody winifikacji nie zmieniły się od setek lat. To daje gwarancję wysokiej jakości, sprawia też, że wina gruzińskie to rarytas dla ludzi, którzy cenią ekologiczne uprawy i najlepszą jakość. Ważny jest też aspekt ekonomiczny. Korzystna relacja ceny do jakości zaskoczyła niejednego jurora na międzynarodowych konkursach, gdzie gruzińskie wina od wielu już lat otrzymują wysokie oceny, często przewyższając potencjałem droższe butelki z Włoch, Francji czy Hiszpanii.

Analizując przykłady najbardziej cenionych gruzińskich producentów (takich jak Jakeli), można się przekonać, że współcześnie tradycyjne metody produkcji i biologiczne uprawy idą w parze z nowoczesnymi technologiami i precyzyjną aparaturą. To z kolei gwarantuje stałą i powtarzalną, wysoką jakość wina. Co istotne, producentom coraz częściej udaje się przyciągnąć zagranicznych inwestorów. Strumień pieniędzy z zachodu pozwala unowocześnić część procesów produkcyjnych, zachowując przy tym wyjątkowość i charakter gruzińskiego wina.

Czym charakteryzują się gruzińskie wina?

To przede wszystkim różnorodność i unikatowość szczepów winogron, które nie występują poza Gruzją nigdzie na świecie. Część z was zna pewnie saperavi i rkatsiteli, ale kto słyszał o odmianach krakhuna, tsolikouri, tsitska, tavkveri, czy shavkapito? A to tylko pierwsze przykłady z brzegu spośród niezwykłego bogactwa gruzińskiego winiarstwa.

Współcześni producenci gruzińskiego wina wykorzystują dwie metody winifikacji – europejską, w której wino dojrzewa w drewnianych beczkach oraz stalowych kadziach oraz tradycyjną metodę gruzińską – korzystającą z glinianych naczyń kwewri zakopywanych w ziemi tak bardzo, że nawet wylot szyjki pozostaje poniżej poziomu gruntu. Większość win powstaje dzięki metodzie europejskiej. Jednak w ostatnich latach wino z kwewri zdobywa coraz więcej zwolenników w krajach zachodnich w efekcie czego producenci eksportują go coraz więcej.

Tradycyjne wina gruzińskie może i nie reprezentują jakiegoś jednorodnego stylu, ale na pewno ich wspólną cechą jest winifikacja prowadzona w amforach. Co ciekawe w Gruzji stosuje się dwie potoczne nazwy na to słynne naczynie. W Kachetii i Kartlii jest to kwewri, ale już w Imeretii i Raczy – czuri. Jednym z efektów winifikacji w amforach są wina pomarańczowe, nazywane w Gruzji amber wines (winami bursztynowymi), powstające z białych winogron, które przeszły długą macerację na skórkach.

Pod koniec 2013 roku tradycyjna gruzińska metoda produkcji wina została uznana przez UNESCO za część Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Dzięki temu świat przekonał się, że wino jest nieodłączną częścią starożytnej kultury gruzińskiej.

Szczepy winogron i regiony winiarskie w Gruzji

Mimo, że Gruzja od lat czuje się bardziej europejska, niż reszta tego regionu świata, to udaje jej się uniknąć przewagi uprawiania międzynarodowych gatunków winorośli. Można znaleźć tu aż 525 odmian winorośli, z czego 38 jest dopuszczonych do sprzedaży jako odrębne typy winorośli. Najważniejszym i najsłynniejszym ze szczepów do produkcji czerwonych win gruzińskich jest saperavi. Nazwę tłumaczy się jako „barwnik” lub „farbować”. Uprawia się ją od wieków, a obecnie jedna dziesiąta winorośli na terenie kraju to właśnie ten szczep. Bardzo uniwersalny – świetny do produkcji win wytrawnych, półsłodkich, słodkich, czy nawet wzmacnianych.

Gruzini dla łatwiejszej nawigacji pośród smaków wina, podzielili kraj na sześć głównych rejonów winiarskich. W rejonach wyznaczyli mikroregiony, a spośród tych mikroregionów wyodrębnili 18 apelacji.

Kachetia to największy, najważniejszy i najsłynniejszy region winiarski w Gruzji. Obejmuje 2/3 wszystkich gruzińskich terenów pod uprawę winorośli. Ten słoneczny region cieszy się bezustannie zainteresowaniem inwestorów. Między innymi dlatego tutejsze wina powstają dzięki metodzie tradycyjnej, jak i europejskiej. Wyróżnia się tu 25 mikroregionów, z których czternaście ma status oficjalnych apelacji: Tsinandali, Gurjaani, Vazisubani, Manavi, Kardanakhi, Tibaani, Kakheti, Kotekhi, Napareuli, Mukuzani, Teliani, Kindzmarauli, Akhasheni, Kvareli. Za eksportowe gwiazdy regionu uważa się się białe, wytrawne Tsinandali z apelacji Tsinandali oraz czerwone saperavi z apelacji Mukuzani.

Imeretia słynie z win białych i musujących. Choć jest drugą pod względem wielkości krainą uprawy winorośli, to znajdziemy tu tylko jedną szanowaną apelację – Sviri – wykorzystywaną przy produkcji białych win wytrawnych. Do najsłynniejszych tutejszych win należą: Sviri Krakhuna, Obchuri Tsolikouri i Kvalituri Tsitska.

Dla odmiany Kartlia znana jest z bardziej europejskiego charakteru. Odnajdziemy tu szczepy lokalne, jak i zagraniczne. Winorośl uprawia się tu w pobliżu rzeki Mtkvari oraz jej dopływów: Liakhvi and Ksani. Do najbardziej znanych białych szczepów w Kartlii zalicza się chinuri, gori, mtsvane oraz budeshuri. Wśród czerwonych prym wiodą: tavkveri, shavkapito i słynne saperavi.

Na północ od Imeretii, w głębokich górskich dolinach położone są malownicze winnice Raczy. Pomimo niewielkiej powierzchni upraw jest to być może drugi, obok Kachetii, najbardziej prestiżowy region winiarski w Gruzji. Produkuje się tu bowiem kilka bardzo znanych win półsłodkich. Winnice często prowadzi się tu na stromych zboczach, stąd prace na winnicach są głównie ręczne. Mamy tu dwie apelacje: położoną w dolinie rzeki Rioni Khvanchkara oraz zaraz obok – Tvishi. Obydwie słyną z win słodkich.

Pod jedną nazwą Wybrzeże Czarnomorskie kryją się cztery prowincje w subtropikalnej strefie nadmorskiej: Megrelia (Samegrelo), Guria, Adżaria (Adjara) i Abchazja (Abkhazia). W praktyce funkcjonują one samodzielnie. Najwięcej winorośli uprawia się w Megrelii i sąsiedniej Gurii. Dominuje tu odmiana tsolikauri, ale to półsłodkie wina odmianowe ze szczepów ożaleszi oraz chkhaveri cieszą się największym pożądaniem. Najbardziej znane wino Adżarii z mikroregionu Keda na pogórzu Małego Kaukazu jest wyrabiane z tsolikauri i chkhaveri.

Related products

Georgian Valleys - Khvanchkara 2018
  • Alexandreuli
  • Gruzja
  • Półsłodkie
Wina z Gruzji

Georgian Valleys - Khvanchkara 2021

Tbilvino
15551
Objętość: 750ml Smak: półsłodkie Kolor: Czerwone Kraj pochodzenia: Gruzja Zawartość alkoholu: 11% Temperatura podawania: 10-12°C Produkowane ze szczepu: Aleksandrouli i Mujuretuli Region: Racha-Lechkhumi Apelacja: Khvanchkara
192,99 zł
Georgian Valleys - Sachino red 2019
  • Saperavi
  • Gruzja
  • Półwytrawne
Wina z Gruzji

Georgian Valleys - Sachino red 2020,2021

Tbilvino
38329
Objętość: 750mL Smak: półwytrawne Kolor: Czerwone Kraj pochodzenia: Gruzja Zawartość alkoholu: 12% Temperatura podawania: 16-18°C Produkowane ze szczepu: Saperavi, Rkatsiteli Region: Kakheti
53,99 zł
Georgian Valleys - Sachino white 2019
  • Rkatsiteli
  • Gruzja
  • Półwytrawne
Wina z Gruzji

Georgian Valleys - Sachino white 2022

Tbilvino
32613
Objętość: 750ml Smak: półwytrawne Kolor: białe Kraj pochodzenia: Gruzja Zawartość alkoholu: 12% Temperatura podawania: 10-12°C Produkowane ze szczepu: rkatsiteli Region: Kakheti
42,99 zł
Jakeli - Kakhuri Mtsvane 2019 BIO
  • Mtsvane
  • Gruzja
  • Wytrawne
Wina z Gruzji

Jakeli - Kakhuri Mtsvane 2019 BIO

Jakeli Organic Vineyard and Wines
Objętość: 750ml Smak: wytrawne Kolor: białe Kraj pochodzenia: Gruzja Zawartość alkoholu: 14% Temperatura podawania:10-12°C Produkowane ze szczepów: Mtsvane Region: Kakheti
164,99 zł
Jakeli - Rkatsiteli Kisi 2019 BIO
  • Rkatsiteli
  • Gruzja
  • Wytrawne
Wina z Gruzji

Jakeli - Rkatsiteli Kisi 2019 BIO

Jakeli Organic Vineyard and Wines
Objętość: 750ml Smak: wytrawne Kolor: białe Kraj pochodzenia: Gruzja Zawartość alkoholu: 13,5% Temperatura podawania: 10-12°C Produkowane ze szczepów: Rkatsiteli Kisi Region: Kakheti
179,99 zł
Jakeli - Saperavi Qvevri 2019 BIO
  • Saperavi
  • Gruzja
  • Wytrawne
Wina z Gruzji

Jakeli - Saperavi Qvevri 2019 BIO

Jakeli Organic Vineyard and Wines
16067
Objętość: 750ml Smak: wytrawne Kolor: czerwone Kraj pochodzenia: Gruzja Zawartość alkoholu: 13,5% Temperatura podawania: 16-18°C Produkowane ze szczepów: Saperavi Region: Kakheti
179,99 zł
Marani - Alexandrouli
  • Alexandreuli
  • Gruzja
  • Półsłodkie
Wina z Gruzji

Marani - Alexandrouli

Marani Wines (Telavi Wine Cellar)
48199
Objętość: 750ml Smak: półsłodkie Kolor: Czerwone Kraj pochodzenia: Gruzja Zawartość alkoholu: 11,5% Temperatura podawania: 12-14°C Produkowane ze szczepu: Alexandreuli 50%, Mujuretuli 50% Region: Kakheti Cukier resztkowy <40 g/l; T/A: 5 - 7 g/l
74,99 zł
Marani - Kindzmarauli BIO 2012
  • Saperavi
  • Gruzja
  • Półsłodkie
Wina z Gruzji

Marani - Kindzmarauli BIO 2022

Marani Wines (Telavi Wine Cellar)
35682
Objętość: 750ml Smak: półsłodkie Kolor: Czerwone Kraj pochodzenia: Gruzja Zawartość alkoholu: 11,5% Temperatura podawania: 12-14°C Produkowane ze szczepu: Saperavi Region: Kakheti Apelacja: KINDZMARAULI - szczególny rejon upraw winorośli Cukier resztkowy 35-45 g/l; T/A: 7,5-8,5 g/l
107,99 zł
Marani - Mukuzani 2017
  • Saperavi
  • Gruzja
  • Wytrawne
Wina z Gruzji

Marani - Mukuzani 2018,2019

Marani Wines (Telavi Wine Cellar)
2559
Objętość: 750ml Smak: wytrwne Kolor: Czerwone Kraj pochodzenia: Gruzja Zawartość alkoholu: 14% Temperatura podawania: 16-18°C Produkowane ze szczepu: Saperavi Region: KAKHETI Apelacja: MUKUZANI - szczególny rejon uprawy winorośli Cukier resztkowy <4 g/l; T/A: 4,5-5,5 g/l
68,99 zł
Marani - Napareuli 2017
  • Saperavi
  • Gruzja
  • Wytrawne
Wina z Gruzji

Marani - Napareuli 2018

Marani Wines (Telavi Wine Cellar)
2557
Objętość: 750ml Smak: wytrwne Kolor: Czerwone Kraj pochodzenia: Gruzja Zawartość alkoholu: 14% Temperatura podawania: 16-18°C Produkowane ze szczepu: Saperavi Region: Region KAKHETI Apelacja: NAPAREULI - szczególny rejon uprawy winorośli Cukier resztkowy <4 g/l; T/A: 4,5-5,5 g/l
64,99 zł
Marani Ojaleshi
  • Ojaleshi
  • Gruzja
  • Półsłodkie
Wina z Gruzji

Marani - Ojaleshi

Marani Wines (Telavi Wine Cellar)
2370
Objętość: 750ml Smak: półsłodkie Kolor: Czerwone Kraj pochodzenia: Gruzja Zawartość alkoholu: 11,5% Temperatura podawania: 12-14°C Produkowane ze szczepu: Ojaleshi 100% Region RACHA-LECHKHUMI Apelacja: OJALESHI - szczególny rejon uprawy winorośli Cukier resztkowy 30-45 g/l; T/A: 5,5-6,5 g/l
73,99 zł
Marani - Tvishi 2019
  • Tsolikauri
  • Gruzja
  • Półsłodkie
Wina z Gruzji

Marani - Tvishi 2023

Marani Wines (Telavi Wine Cellar)
14783
Objętość: 750ml Smak: półsłodkie Kolor: Białe Kraj pochodzenia: Gruzja Zawartość alkoholu: 11% Temperatura podawania: 12-14°C Produkowane ze szczepu: Tsolikauri 100% Region: Racha-Lechkhumi Apelacja: TVISHI - szczególny rejon uprawy winorośli
95,99 zł