Od trzech dekad poziom win austriackich sukcesywnie rośnie. Dziś produkcja wina w Austrii przeżywa niespotykany dotąd rozkwit. Zerwano z wizerunkiem producenta tanich i kiepskich win, a postawiono na jakość i indywidualny charakter. Koniunktura gospodarcza, sukcesy podczas międzynarodowych degustacji oraz inwestycje we współczesne rozwiązania technologiczne oraz w zrównoważone i odpowiedzialne rolnictwo często ekologiczne oraz biodynamiczne to tylko kilka przejawów tego procesu w świecie wina.
Austriackie gwiazdy w cieniu
Wina austriackie mogą jednak nadal pozostawać niezbyt znane i cenione w wielu krajach, zwłaszcza w Polsce. Jak to możliwe? Otóż po pierwsze kwestia skali, Austria jest państwem niewielkim, a dodatkowo górzystym na tyle, że tereny sprzyjające uprawie winorośli kumulują się praktycznie tylko na wschodzie kraju, głównie w Dolnej Austrii i Burgenlandzie. Powierzchnia upraw jest zatem niewielka, ze skromnymi 50 tysiącami hektarów Austria pozostaje daleko w tyle za gigantami z południa Europy. Po drugie kwestia ceny – ponieważ Austriacy postawili na jakość kosztem ilości, ich wina nie należą do najtańszych, a sektor supermarketowych, tanich, codziennych butelek bardzo się skurczył. Po trzecie skojarzenia. Mimo profesjonalnego przekazu marketingowego o winach austriackich, długo jeszcze stereotypowo kojarzyć będziemy Austrię z innymi produktami kuchni i kultury jak narty, muzyka, czy sznycel z kuflem piwa. A jednak warto wina z Austrii poznawać i pijać regularnie, bo to znakomite trunki. Z bliskiego nam geograficznie kraju, nazwanego kiedyś proroczo i słusznie czarnym koniem europejskiego winiarstwa. Teraz to już raczej ogar.
Jak wygląda mapa austriackich regionów winiarskich?
Dolna Austria to land numer jeden, zarówno jak chodzi o ilość (ponad połowa upraw Austrii), jak i o prestiż. Jego osią jest piękny i modry Dunaj, przepływający również przez stolicę kraju, która nie należy do kraju związkowego Dolnej Austrii, ale jest także naznaczona winnicami. Można nawet śmiało powiedzieć, że Wiedeń to najbardziej winiarska stolica Europy. Miasto ma swoją apelację dla bieli, winnice dotykają zachodnich dzielnic, gdzie znajdują się też liczne winiarnie i gospody z winem. Nad Dunajem, dalej na zachód od Wiednia, w równie pięknym krajobrazie, leżą trzy kluczowe regiony dla najlepszych win białych w Austrii: Wachau, Kremstal i Kamptal. Na północ od stolicy, aż po granicę z Czeską Republiką rozciąga się największy region winiarski w kraju, swojsko brzmiący Weinviertel, gdzie produkuje się wina rzetelne, ale i mocno lokalne, czasem proste, i białe i czerwone, także słodkie. Z kolei na południe od Wiednia znajdują się małe, ale istotne regiony Traisental, szczególnie dla białych win i Thermenregion, ojczyzna najlepszych bodaj austriackich pinotów. Drugi istotny kraj związkowy to Burgenland, starożytna Panonia, pogranicze z Węgrami. Ze względu na cieplejszy klimat powstaje tu sporo zacnych win czerwonych, a wokół płytkiego Jeziora Nezyderskiego wybitne wina słodkie późnego zbioru, robione także przy udziale szlachetnej pleśni jak w Tokaju. Na trzeciej pozycji plasuje się południowo-wschodnia Styria, proponując ciekawe interpretacje sauvignon blanc i innych win z podłoża wulkanicznego.
Jakie są oznaczenia prawne na etykietach win austriackich?
Austriacki system kontroli pochodzenia i jakości wina DAC (Districtus Austriae Controllatus) powstał stosunkowo niedawno, bo dopiero w 2002 roku. Nie wszystkie regiony do niego należą i nie wszystkie wina. Ma on za zadanie promować typowe atuty lokalne. Przykładem uczciwy veltliner z Weinviertel DAC, rasowy riesling z Kremstal DAC, czy słodki rarytas Ruster Ausbruch DAC. Co ciekawe najbardziej prestiżowe Wachau, które miało swój własny, regionalny system klasyfikacji w organizacji Vinea Wachau, dopiero niedawno przystąpiło do programu państwowego DAC. A obecnie rozwija się systematycznie i bez pośpiechu wieloletni projekt klasyfikacji najlepszych winnic Austrii pod egidą OTW, określających na wzór burgundzkiego modelu premier i grand cru nazywane odpowiednio Erste i Grosse Lagen.
Wina z Austrii
Wina austriackie to głównie rodzime odmiany, wysoka jakość i owocowy charakter. Austria kojarzona jest przede wszystkim z lekkimi, orzeźwiającymi białymi winami. Myśląc o winie z Austrii mówimy: gruner veltliner. Ta oryginalna austriacka odmiana stanowi około 35% wszystkich upraw i jest prawdziwą wizytówką branży. Najlepsze grunery, bardziej strukturalne i poważne, znajdziemy na północy kraju w dolinie Dunaju. Masowo uprawia się tu też rieslinga i muller thurgaua. Poza tym uprawia się w Austrii także weissburgundera, muskatellera, traminera czy welschrieslinga. Wspomnieć trzeba też o rotgipflerze z mało znanego Thermenregion, niemal zapomnianej austriackiej odmianie, którą część winiarzy chce z powrotem wprowadzić na piedestał.
Jeśli chodzi o czerwone wina z Austrii, to również tutaj warto sprawdzić lokalne odmiany. Najpopularniejszymi są zweigelt, blaufrankisch oraz sankt laurent, które przy ograniczaniu plonów dają wina skoncentrowane i oparte na strukturze owocu. Z odmian międzynarodowych uprawia się tu między innymi pinot noir, merlot i cabernet sauvignon.
Warto też dodać, że dobre wina austriackie wyróżniają się nie tylko jakością i smakiem, ale też nierzadko niepowtarzalnym, autentycznym, a czasem wręcz endemicznym charakterem.
Polecane wina austriackie w Rafa Wino
Wśród polecanych przez nas win nie może zabraknąć Winzer Krems Gruner Veltliner - to wzorcowe wino, które pozwoli zrozumieć ja powinien smakować ten lokalny skarb. Koniecznie spróbujcie też Heinrich Hartl III Rotgipfler, aby przekonać się jak zaskakująco dobre może być wino z niszowej odmiany uprawianej w niewielkim i mało znanym regionie. Na koniec polecamy austriackie wino czerwone. Lekkie biodynamiczne wino zweigelt od wybitnego producenta Josepha Umathuma z Burgenlandu.
